Tháng Một năm 1996, ngay trước thềm Thế vận hội mùa hè sẽ được
tổ chức tại Atlanta, cả nước Mỹ chấn động vì cái chết của Dave Schultz, đô vật
đương kim vô địch thế giới tại thời điểm đó và là ngôi sao sáng của làng vật nước
Mỹ cả trên vai trò vận động viên và huấn luyện viên. Điều còn kinh ngạc hơn
trong vụ án mạng này đó là kẻ thủ ác lại không phải ai khác ngoài John du Pont,
người thừa kế của dòng họ du Pont giàu có bậc nhất nước Mỹ và là người tài trợ
chính cho đội tuyển vật Hoa Kỳ và câu lạc bộ vật Foxcatcher nơi Dave Schultz
tham gia huấn luyện và thi đấu. Bị kết án 30 năm tù, John du Pont chết trong trại
giam ở tuổi 72 vào năm 2010 và được an táng trong chiếc áo đồng phục của đội vật
Foxcatcher theo đúng ý nguyện của ông ta. Cho đến những giờ phút cuối cùng, du
Pont cũng không hé răng một lời về lý do tại sao năm đó ông ta lại xả 3 phát
súng vào người Dave Schultz và cũng không ai có thể giải thích nổi một học giả
có tiếng, một nhà tài trợ được các vận động viên yêu quý, một cổ động viên nhiệt
thành của môn vật như John du Pont lại có thể hành động một cách tàn nhẫn đến vậy.
Có lẽ một phần nào đó muốn đưa ra câu trả lời cho vụ án mạng
năm 1996, bộ phim Foxcatcher của đạo diễn Bennett Miller mang tới cho khán giả
chân dung của kẻ thủ ác – John du Pont, nạn nhân – Dave Schultz, và cầu nối giữa
hai người – Mark Schultz, em trai của Dave và cũng là một đô vật nổi tiếng của
lò Foxcatcher. Sinh ra trong một gia đình tan vỡ, hai anh em Dave (Mark
Ruffalo) và Mark (Channing Tatum) gắn bó với nhau từ tuổi thơ khó khăn bất định
tới những giờ phút vinh quang trên sới vật (cả hai anh em đều giành huy chương
vàng tại Thế vận hội mùa hè năm 1984). Nhưng khác với Dave-con người của gia
đình với hình xăm “KIDS” (lũ trẻ con) trên mu bàn tay, Mark sống tuềnh toàng, cô
độc với hy vọng một ngày kia sẽ trở thành đô vật giỏi nhất thế giới cho dù hàng
ngày anh vẫn phải tập luyện dưới cái bóng che chở của người anh Dave. Cơ hội đổi
đời đến với Mark Schultz khi anh được John du Pont (Steve Carell) ngỏ lời tài
trợ với lý do những đô vật như anh xứng đáng được nước Mỹ tôn trọng và đãi ngộ.
Không chỉ được trang bị điều kiện tập luyện và ăn ở tốt hơn trước kia gấp nhiều
lần tại trang trại Foxcatcher rộng mênh mông của John du Pont, Mark còn tìm thấy
ở du Pont một người có cùng cảnh ngộ, cùng chí hướng vươn tới đỉnh cao. Tuy
giàu có hơn Mark ngàn vạn lần với đủ người hầu kẻ hạ nhưng về cơ bản John du
Pont cũng là một kẻ cô độc. Jean du Pont (Vanessa Redgrave), mẹ của John vẫn
còn sống, nhưng bà chỉ quan tâm tới lũ ngựa quý và bỏ mặc đứa con út với những
bộ sưu tập tem, chim chóc, hay môn đấu vật mà bà chỉ coi là thứ thể thao “hạ cấp”.
Cũng như Mark, John du Pont chưa bao giờ có bạn bè và có lẽ cái hoàn cảnh hết sức
dị biệt ấy đã tạo nên một nhà triệu phú giàu có về mặt tiền bạc nhưng vô cùng
nghèo nàn về mặt tình cảm với một khuôn mặt cứng đờ không có khả năng bộc lộ cảm
xúc.
Niềm vui chẳng tày gang, Mark nhận ra rằng đối với John du
Pont, anh và cả đội vật Foxcatcher chẳng qua cũng như những con ngựa của bà mẹ
ông ta – chỉ là công cụ để nhà triệu phú cô độc tìm cho mình chút phù hoa ảo ảnh.
Sự phù phiếm của du Pont khiến tinh thần và thành tích của Mark nhanh chóng đi
xuống, tới mức ông ta buộc phải mời Dave Schultz về huấn luyện và vực dậy đội vật
Foxcatcher. Sự chín chắn và kinh nghiệm lão luyện của Dave đã kéo Mark trở lại,
nhưng đồng thời lại đẩy John du Pont về với thực tại rằng ông ta không thể làm
“con đại bàng” (John tự gọi mình là “Eagle”) của đội vật Foxcatcher, nhất là với
sự hiện diện của con đại bàng thực sự Dave Schultz. Cùng với việc bà mẹ già qua
đời, John du Pont dần thu mình thành ông vua cô độc của cái vương quốc phù hoa
không một tiếng động, không một bóng người ở trang trại Foxcatcher. Với những
tham vọng phù phiếm nay bị kìm hãm trong cái nhà tù tinh thần ấy, John du Pont
giờ đây chẳng khác gì thùng thuốc súng trực chờ ngày bùng nổ như bao thùng thuốc
súng trong quá khứ đã từng đem lại danh vọng và tiền bạc cho nhà du Pont danh
tiếng của ngành công nghiệp vũ khí.
Nếu không đọc bảng phân vai của Foxcatcher có lẽ hiếm ai
có thể nhận ra rằng người thủ vai John du Pont lạnh lùng với đôi mắt nhiều ẩn ức
lại chính là Steve Carell, diễn viên hài từng cực kì thành công với chuỗi phim
truyền hình The Office và rất nhiều vai hài ấn tượng trong The 40-Year-Old
Virgin, Date Night hay Despicable Me (Carell lồng tiếng cho vai Gru).
Trong Foxcatcher, người xem được chứng kiến một Carell thay đổi hoàn toàn cả
về ngoại hình và phong cách diễn xuất. Thay vào một Carell luôn mang lại tiếng
cười, người xem chỉ thấy một John du Pont vô cảm, cô đơn tới mức đau đớn, nhân
vật mà chỉ riêng khuôn mặt không cảm xúc với cặp mắt buồn bã và dáng đi lầm lũi
thôi đã đủ mang lại cảm giác thương cảm nhưng cũng có chút gì đó lành lạnh đáng
sợ cho người xem. Nhân vật đối trọng với John du Pont là Mark Schultz được giao
cho một diễn viên cũng nổi tiếng chủ yếu với các bộ phim hài như Magic Mike
và 21 Jump Street là Channing Tatum. Và xuất sắc không kém Steve Carell,
Channing Tatum đã hoàn toàn biến thành Mark Schultz - luôn mạnh mẽ trên sới vật,
luôn hừng hực quyết tâm tập luyện, thi đấu để chiến thắng nhưng lại yếu đuối và
ngây thơ ngoài đời thường. Dave Schultz, nhân vật mang lại sự cân bằng giữa hai
trạng thái cực độ về cả thể chất và tinh thần ấy được giao cho Mark Ruffalo,
người vốn luôn được khán giả yêu quý vì phong cách diễn xuất và vẻ ngoài điềm đạm,
chắc chắn và đầy tin tưởng. Bộ ba Carell-Tatum-Ruffalo mỗi người mỗi vẻ đã biến Foxcatcher trở thành một trận đấu vật căng thẳng tới cực độ giữa những trạng
thái cảm xúc đối lập, giữa tham vọng và nhân tính, giữa danh vọng phù phiếm và
khát khao chiến thắng thật sự.
Nếu như trong thể thao, một trận đấu vật chắc chắn
sẽ có kẻ thắng người thua, thì ở sới vật Foxcatcher chẳng ai có thể là người
thắng cuộc, bởi những tổn thương về mặt tinh thần thường không bao giờ lành. Và
ở giữa cái bối cảnh rộng lớn và u buồn của trang trại Foxcatcher, người xem được
chứng kiến những tổn thương ấy ngày một lớn lên, ngày một toác ra báo hiệu những
bi kịch khó lòng tránh khỏi. Không ai có thể nói được rằng cách tiếp cận của đạo
diễn Bennett Miller trong Foxcatcher là đúng với những gì đã xảy ra trong quá
khứ với John du Pont, với anh em Dave-Mark, hay Foxcatcher đã giải thích được
động cơ thật sự khiến John hạ sát Dave. Nhưng xét trên phương diện điện ảnh, Bennet
Miller đã rất thành công trong việc xây dựng nhân vật cho Foxcatcher với những
số phận, tính cách và bề ngoài hết sức riêng biệt. Có thể xem xong phim khán giả
sẽ quên những đoạn đối thoại giữa bộ ba John du Pont và anh em Dave, Mark
Schultz, nhưng có ai có thể quên ánh mắt ám ảnh của John du Pont ngồi trên chiếc
“ngai vàng” của ông ta giữa căn phòng trống hay những giờ phút thất vọng đến
cùng cực của Mark khi thua cuộc. Đây chính là lý do vì sao bộ phim xuất hiện
trong rất nhiều danh sách “phim hay nhất năm 2014” dù kịch bản không quá phức tạp
với một cái kết hầu như người xem nào cũng đã biết trước khi xem phim. Đôi khi
những bộ phim “đơn giản” nhưng khắc họa được sâu sắc những tính cách, tâm trạng
khác nhau của con người lại là những bộ phim “phức tạp” nhất, và Foxcatcher xứng
đáng là một bộ phim như thế.
====
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire