some quotes....

I just want to tell you, I'm the one who was supposed to take care of everything. I'm the one who was supposed to make everything okay for everybody. It just didn't work out like that. And I left. I left you... And now, I'm an old broken down piece of meat... and I'm alone. And I deserve to be all alone. I just don't want you to hate me.

-Randy 'The Ram' Robinson, The Wrestler

samedi 1 mai 2010

City on Fire (1987), Full Alert (1997), Beast Cops (1998)


Một tác phẩm kinh điển cho dòng phim hành động thập niên 1980, đặc biệt là phim hình sự-xã hội đen của Hồng Kông. City on Fire (tên tiếng Trung kêu hơn nhiều - Long hổ phong vân) còn được nhớ tới vì nhiều fan hâm mộ phim Hồng Kông vẫn "hậm hực" rằng Reservoir Dogs của Quentin Tarantino chẳng qua chỉ là một bản remake của bộ phim này.

City on Fire sử dụng mô-típ nổi tiếng của phim hình sự Hồng Kông - cảnh sát làm nội gián phải đứng trước dilemma (tình trạng khó xử) giữa nhiệm vụ (chỉ điểm kẻ phạm tội) và tình nghĩa (bảo vệ tình huynh đệ với kẻ phạm tội), một mô-típ sau này tiếp tục được áp dụng thành công trong các bộ phim khác như Hard Boiled của Ngô Vũ Sâm (với Lương Triều Vỹ vào vai cảnh sát nội gián) và Vô gian đạo của Lưu Vỹ Cường (với, vẫn, Lương Triều Vỹ vào vai cảnh sát nội gián) - Lưu Vỹ Cường chính là quay phim của City on Fire, có rất nhiều đạo diễn Hồng Kông thành danh từ chân quay phim. Nhưng Lương Triều Vỹ không tham gia City on Fire, anh chắc vẫn còn bận đóng chưởng bộ (phim truyền hình cổ trang), người thủ vai tay cảnh sát nội gián Cao Thu không ai khác ngoài Châu Nhuận Phát. Cao Thu có nhiệm vụ luồn vào hàng ngũ một băng cướp để moi thông tin về kế hoạch đánh cướp của chúng nhờ đó giúp cảnh sát bắt được băng cướp đồ trang sức này ngay tại trận. Ở phía đối diện, Lý Tu Hiền (người chuyên trị đóng ... cảnh sát) vào vai tay anh chị A Hổ khét tiếng từng thẳng tay giết cảnh sát để yểm trợ đồng bọn. Cao Thu nhanh chóng thu phục được lòng tin của A Hổ, nhưng đồng thời cũng dần nhận ra rằng A Hổ là một tay giang hồ "thứ thật", trọng nghĩa khí và quan tâm chân thành đến đàn em - điều mà cấp trên của Cao Thu, những cảnh sát "thứ thật", không hề có đối với một điệp viên nằm vùng như Cao Thu (trừ cấp trên trực tiếp của anh, một sĩ quan già luôn bị lấn áp bởi tay thanh tra trẻ tuổi, tay sĩ quan này do Trương Diệu Dương - người sau này ... chuyên trị vai xã hội đen, đóng). Cao trào của bộ phim là khi băng cướp tiến hành một phi vụ lớn - Cao Thu phải đứng trước lựa chọn sinh tử, hoặc quay lưng lại với tình nghĩa chân thành mà A Hổ dành cho mình để tố cáo A Hổ, hoặc theo A Hổ đến cùng để rồi vi phạm nhiệm vụ mà mình được giao. Hơn thế, Cao Thu còn phải gắng sống sót để nối lại tình cảm với người bạn gái (do Ngô Gia Lệ - ngôi sao của ... phim cấp III Naked Killer đóng).

Nhìn chung kịch bản của City on Fire không có đột phá nào đáng kể, phim cũng được kể theo trình tự thông thường và không sử dụng twist and turn (khác hẳn với Reservoir Dogs). Nhưng những điểm đó chưa bao giờ là thế mạnh của đạo diễn Lâm Linh Đồng, ông nổi tiếng nhờ tài đạo diễn những cảnh quay hành động hoành tráng, mang tính hình tượng (iconic) cao, đồng thời luôn giữ được nhịp phim dồn dập, cuốn hút mà không cần nhờ tới những "kĩ xảo" về mặt kịch bản. City on Fire thể hiện rất rõ những đặc điểm này của Lâm Linh Đồng. Với một kịch bản không lấy gì làm mới lạ, bộ phim vẫn lôi cuốn người xem nhờ nhịp phim nhanh, được đẩy dần lên cho tới trường đoạn cao trào và tránh được những phút bi lụy không đáng có (mà một đạo diễn khác non tay hơn sẽ rất dễ mắc phải nếu tập trung khai thác quan hệ giữa Cao Thu và bạn gái). Đóng góp đáng kể vào thành công này là diễn xuất tưng tửng nhưng cuốn hút (charismatic) của Châu Nhuận Phát, anh vừa tỏ ra mình là một tay xã hội đen hạng 3 lêu lổng, cợt nhả, lại vừa thể hiện được rằng đằng sau cái mặt nạ "nham nhở" đó là một cảnh sát, đúng hơn là một con người biết trân trọng sứ mệnh được giao và cả nghĩa khí theo kiểu giang hồ. Tất nhiên, City on Fire còn gây ấn tượng lớn với khán giả nhờ nhiều cảnh hành động mang tính hình tượng rất cao: ông già mù thổi saxophone giữa màn đọ súng ác liệt; Mexican standoff "kiểu The Good, The Bad and the Ugly" giữa ba người của băng tội phạm (mà sau này Reservoir Dogs lặp lại y hệt); đạn xuyên qua vách tôn tạo thành những lỗ hổng kiểu "thiên hà" cho ánh sát lọt vào (mà sau này Léon của Luc Besson lặp lại tương tự);... Tất nhiên nhiều phim hành động kiểu truyền thống khác của Hồng Kông cũng cố gom hết các yếu tổ "ấn tượng" như vậy vào một tiếng rưỡi phim (thời lượng trung bình của hầu hết phim Hồng Kông) nhưng kết hợp một cách thành công, tránh được những lỗi ngớ ngẩn về quay phim, dựng phim thì có lẽ không ai bằng được Lâm Linh Đồng (tất nhiên không kể tới phim gunfu của Ngô Vũ Sâm).

City on Fire xứng đáng là một tác phẩm "must" (Pháp giờ rất chuộng từ này?!) cho những người yêu phim Hồng Kông và những người thích phim hành động, nhất là vào thời buổi những phim hành động kiểu "tinh tuyền" thế này không còn đất sống.

Còn về so sánh giữa City on FireReservoir Dogs, đúng là hai phim có một vài đoạn giống nhau (nếu khiên cưỡng có thể cộng thêm cả chi tiết kịch bản Cao Thu làm nội gián -nhưng cái này thì nhiều phim hành động khác của Hồng Kông cũng làm tương tự) nhưng cách thực hiện, ý tưởng phim của hai tác phẩm hoàn toàn khác nhau. "Buộc tội" Quentin Tarantino remake Lâm Linh Đồng vì những chi tiết giống nhau này cũng chẳng khác nào chê bai Inglourious Basterds của Quentin chỉ là tác phẩm "làm lại" từ The Dirty Dozen. Cần nhớ rằng phong cách của Lâm Linh Đồng là tập trung vào nhịp phim + hành động, phong cách của Quentin, ngay từ Reservoir Dogs, đã là tập trung vào thoại + cách dựng phim độc đáo, riêng hai phong cách này đã không thể trộn lẫn về mặt ý tưởng, đừng nói tới chuyện remake của nhau.


Sau City on Fire, Lâm Linh Đồng thực hiện thêm một số phim thành công khác rồi tiếp bước Ngô Vũ Sâm và Từ Khắc sang Hollywood tìm cơ hội. Và cũng ... giống như Ngô Vũ Sâm và Từ Khắc, Lâm Linh Đồng thất bại vì không thể thích ứng nổi với cách làm phim ở xứ sở công nghiệp này. Trở về Hồng Kông, Lâm Linh Đồng thực hiện Full Alert, một phim hành động "tinh tuyền" theo đúng "ước vọng".

Full Alert (dịch nguyên từ tiếng Trung - Cao độ giới bị) là cuộc đối đầu giữa thanh tra Bao (Lưu Thanh Vân) và tay tội phạm Mạch Khôn (Ngô Chấn Vũ). Khác với mô-típ phim hành động thông thường, Mạch Khôn ... bị bắt ngay đầu phim vì tội giết người, tuy nhiên thanh tra Bao lại nghi ngờ rằng Mạch Khôn dễ dàng để cảnh sát còng tay là vì muốn che dấu một âm mưu lớn hơn nhiều lần - đánh cướp một kho bạc nào đó ở Hồng Kông. Vấn đề nằm ở chỗ thanh tra Bao không thể khai thác được từ Mạch Khôn thông tin gì về âm mưu đó khi Mạch Khôn nhất quyết không hé môi về địa điểm dự định đánh cướp cũng như các đồng phạm của y. Táo tợn hơn nữa, Mạch Khôn còn tìm được cách vượt ngục nhờ cướp chiếc máy bay trực thăng chở thẩm phán đỗ trong sân nhà tù. Liệu thanh tra Bao có thể ngăn cản được một tay tội phạm thông minh và bản lĩnh như Mạch Khôn, liệu trong lúc đối đầu, ai sẽ chứng tỏ mình là kẻ máu lạnh hơn với khẩu súng trong tay.

Với Full Alert, Lâm Linh Đồng một lần nữa không làm người hâm mộ thất vọng khi ông thực hiện một bộ phim hành động đúng nghĩa, nhanh, dứt khoát, các cung đột cảm xúc được đẩy lên cao, nhiều cảnh hành động mang tính biểu tượng. Nếu như ở City on Fire, Lâm Linh Đồng đặt cho khán giả câu hỏi "nhiệm vụ và tình nghĩa cái nào quan trọng hơn?" thì ở bộ phim này, người xem được chứng kiến những giằng xé nội tâm của cả thanh tra Bao và Mạch Khôn về lựa chọn giữa phần "người" (lương tâm) và phần "con" (ra tay tàn bạo, lạnh lùng) để có thể hoàn thành mục đích. Khó có thể tìm được cặp diễn viên nào phù hợp hơn cho những nhân vật kiểu này như Lưu Thanh Vân và Ngô Chấn Vũ, và cả hai đã hoàn thành xuất sắc vai diễn của mình - những "cỗ máy" có bề ngoài lạnh lùng, hiệu quả nhưng bên trong lại ẩn chứa khối cảm xúc hỗn độn chỉ chờ dịp để nổ tung. Tiếc là giữa 1997 với 1987 đã có khoảng cách 10 năm, một thời gian dài cho những biến đổi về gu thưởng thức cũng như phong cách làm phim, vì vậy Full Alert dù rất gọn gàng, chặt chẽ vẫn trở nên có chút gì đó mệt mỏi và lạc mốt. Có thể thấy rõ hơn điều này nếu ai từng xem Triangle, một phim "bộ ba" do Từ Khắc - Lâm Linh Đồng - Đỗ Kỳ Phong thực hiện, phần do Lâm Linh Đồng lệch hẳn (kém hấp dẫn hơn, không "hiện đại" bằng) so với phần do Đỗ Kỳ Phong thực hiện. Vì vậy nên chỉ có thể cho phim 3 sao thay vì 4 sao như City on Fire.


Để thấy rõ hơn sự "lỗi mốt" của Full Alert có thể so sánh nó với bộ phim hình sự - hành động ra đời sau nó chỉ một năm - Beast Cops (dịch nguyên từ tiếng Trung - Dã thú hình cảnh) của bộ đôi Trần Gia Thượng và Lâm Siêu Hiền.

Mike (Vương Mẫn Đức), một cảnh sát tài năng của đội phản ứng nhanh, bị "đầy" xuống làm thanh tra đường phố vì tội phản ứng cấp trên. Trong vai trò mới, Mike-một cảnh sát mẫu mực, chỉn chu, "phải" cộng tác với Đông (Hoàng Thu Sinh), một thanh tra vốn làm việc quá lâu giữa đám xã hội đen tới mức cũng gần như trở thành một tay xã hội đen thứ thật, "đại ca Đông" cũng ham đánh bạc, ăn ở bừa bãi, che chở cho trùm giang hồ Roy (Trương Diệu Dương) và thậm chí là quan hệ với một phụ nữ đã lập gia đình (Xa Nguyên Nguyên). Nhưng qua thời gian làm việc, Mike cũng dần hiểu rằng Đông, dù có vẻ ngoài của một Beast Cop, vẫn là một cảnh sát đáng kính trọng vì dù sống giữa đám xã hội đen, "đại ca Đông" vẫn luôn giữ được phẩm cách (dignity) của mình, hơn thế chính nhờ Đông mà Mike tìm được "tình yêu" của mình - Yo Yo (Châu Hải Mỵ aka. Như Ý xinh đẹp của Mạt đại hoàng tôn), một ... má mì trong khu phố và là người yêu cũ của Roy-vốn đã bỏ trốn sang Canada vì phạm tội giết người. Nửa thời gian đầu của bộ phim trôi qua bình lặng nhưng giàu màu sắc với việc mô tả cuộc sống và công việc thường nhật của bộ đôi Mike - Đông cùng những con người sống trong khu xã hội đen. Rắc rối đến khi Hoa (Đàm Diệu Văn), một tay xã hội đen từng được "đại ca Đông" quan tâm bảo ban đột nhiên trở mặt và thể hiện lòng tham quyền lực vô độ, Hoa thậm chí sẵn sàng ra tay giết Roy-đại ca cũ của gã, để giành ngôi bá chủ khu xã hội đen. Đến đây "đại ca Đông" mới ngộ được một điều rằng mình không thể mãi đứng ở ranh giới giữa BeastCop, nhưng việc quay trở lại hàng ngũ Cop cũng không dễ dàng gì khi ông phải đối đầu với một con Beast tàn bạo như Hoa.

Điểm mạnh của Beast Cops hoàn toàn không nằm ở phần hành động, các trường đoạn hành động của phim không nhiều (trừ đoạn cao trào) và phần lớn được dàn dựng theo phong cách lạnh-gọn-tàn bạo gần với thực tế chứ không còn đẹp mắt kiểu gunfu như thời đầu thập niên 1990. Bù lại, Beast Cops lại xây dựng được một diện mạo mới mẻ cho hình tượng cảnh sát trong phim xã hội đen Hồng Kông, đó là một "đại ca Đông" với dòng máu nửa xã hội đen, nửa cảnh sát và cách hành xử cũng vừa quái dị vừa trượng nghĩa theo kiểu giang hồ pha anh hùng. Hoàng Thu Sinh, với cách diễn cương (over-the-top) quen thuộc đã giúp cho hình tượng này thực sự trở nên sinh động và cuốn hút người xem, ông diễn tốt, nhập vai không chỉ những đoạn điên điên khùng khùng của Đông mà cả những đoạn mô tả sự phân vân giữa cái thiện và cái ác, sự cô đơn vì thiếu sự quan tâm của người phụ nữ duy nhất "đại ca Đông" có tình cảm. Điểm gợn duy nhất của phim là việc Beast Cops quay trong bối cảnh đường phố thật, đồng nghĩa với việc không sử dụng diễn viên quần chúng, nói cách khác là quần chúng "thật" sẽ nhìn chằm chằm vào các diễn viên đang diễn, khiến cho người xem luôn thấy mình đang phải "xem phim" chứ không được chứng kiến một bộ "phim như thật". Cộng thêm kịch bản tương đối đơn giản và việc nhân vật "ác" Hoa hơi nhạt nhòa, không tương xứng với cặp Mike-Đông nên chỉ có thể chấm Beast Cops 3 sao. Dù gì thì đây vẫn là một phim hay, ngạc nhiên hơn nữa là được chứng kiến một vai diễn có hồn của Châu Hải Mỵ, người chỉ được làm "bình hoa di động" trong Fight Back to School 3 của Châu Tinh Trì.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire